Add new comment

EPATH Rome 2019

Van 11 t/m 13 april 2019 hield de European Professional Association for Transgender Health (EPATH) hun derde tweejaarlijkse conferentie. Dit keer in Rome, met zo’n zeshonderd deelnemers. Op 13 en 14 april hadden Italiaanse activisten een DEpath meeting georganiserd. Daar waren een veertigtal mensen aanwezig uit binnen- en buitenland.

Respectvol jargon

Wat in de voorbereidingen al opviel, is het hogere niveau dat vereist werd van presentatoren. De criteria voor een presentatie waren aanzienljk aangescherpt vergeleken met voorgaande keren. Het criterium scientific rigor heeft slechts betrekking op formele aspecten, want dinosaurussen als Heino Meyer Bahlburg of Kenneth Zucker konden nog steeds hun presentaties geven. (Al moesten ze aanzienlijk ander jargon gebruiken dan ze gewend waren, want respect voor trans personen stond voor op). En net als vorige keren behoorde het contingent Nederlanders tot de top drie qua aantallen. (Meer dan 100 deelnemers, grotendeels uit de stal van Amsterdam UMC.) Veel conceptuele vernieuwing hebben we niet aangetroffen.

Een groot deel van de presentaties en workshops was van behoorlijk technische aard (chirurgie, stemonderzoek of endocrinologie) en tamelijk esoterisch voor niet-vakgenoten. Wat voor het werkveld van Principle 17 het meest interessant was, was een aantal presentaties over zorg en mensenrechten en over affirmatieve (bevestigende) transzorg. Over dat laatste gaven Johanna en Aydin Olson-Kennedy een zeer goede en volgepakte workshop. Op het gebied van mensenrechten valt op dat het Europese Mensenrechtenhof recent een wat behoudender rol aanneemt, en dat de ICD-11 heel veel mogelijkheden zou moeten kunnen bieden om de trans*zorg op een andere leest te schoeien.

Diagnose voor gendererkenning niet verboden

Constantin Cojocariu, Roemeens mensenrechtenjurist met ECHR specialisatie en juridisch strateeg voor onder meer TGEU, analyseerde aan de hand van de laatste grote trans* zaak voor het EHRM (A.P., Garçon en Nicot tegen Frankrijk, 2017) dat we in Straatsburg nog een eind weg zijn van erkenning dat een diagnose overbodig zou zijn en een schending van het recht op een privéleven (artikel 8 EVRM). Wel acht het Hof dat tot sterilisatie leidende behandeling niet geëist kan worden. Dat betekent dat 22 landen in Europa hun wetgeving moeten aanpassen. De eisen van medisch onderzoek en diagnose vallen voor het Hof onder de "marge van appreciatie" (ruimte voor eigen beleid). Er was gebrek aan unanimiteit hierover in de raadskamer en dus kon die eis overeind blijven. Opvallend is dat het Hof nu grote waarde hecht aan unanimiteit. Het lijkt erop dat ze door een behoudender politieke cultuur ook een voorzichtiger koers zijn gaan varen in Straatsburg op dit punt. Dit ondanks de politieke winst in de parlementaire assemblee en positieve uitspraken van het EU parlement.

Deze terughoudendheid zien we ook in de houding van de Nederlandse regering als het gaat om gendererkenning en trans*zorg. Minister voor Rechtsbescherming Dekker ziet genoeg reden om voor de zestienminners controle op de juridische wijziging te houden en wil nog niet aan een derde gender. Waarom hij dat vindt, blijft onduidelijk. Want op dit punt deelt zijn brief aan de Tweede Kamer alleen maar mee, maar argumenteert niet. Hopelijk verkrijgen we door een debat meer inzicht in de motivatie van minister Dekker. Wat de rederening ook moge zijn, de Yogyakarta Beginselen – in 2008 door de Nederlandse regering geadopteerd – en jurisprudentie die deze gebruiken, maken duidelijk dat wetgeving niet strenger, maar juist ruimer moet. Het Duitse Grondwettelijk Hof heeft aangegeven dat genderregistratie ofwel voor ieder een derde optie moet bieden of afgeschaft moet worden. En Argentinië dat slechts twee genders kent voor de wet, heeft een andere mogelijkheid toegestaan. Want het gaat om identiteit en dat lijkt breder dan de twee wettelijke mogelijkheden. Zodoende kon een travesti (regionale transvrouwelijke identiteit) zich als zodanig inschrijven.

Incongruentie

Het is te verwachten dat de nieuwe ICD-11, de Internationale Classificatie van Ziekten van Wereldgezondheidsorganisatie WHO, hierin positief gaat uitwerken. In deze eerste nieuwe versie in 25 jaar is “genderidentiteitsstoornis" (Gender Idenitity Disorder, GID) vervangen door "gender incongruentie". Wat ook een vreemde keuze is qua terminologie: gender is geen wiskundig verschijnsel, we zijn geen driehoeken. Maar deze incongruentie is verplaatst naar een nieuw hoofdstuk over aan seksualiteit gerelateerde issues. Daarmee is het helemaal uit het psychiatrische veld verdwenen. Daarmee is 18 juni (2018) het nieuwe 17 mei (1990)! Toen verdween homoseksualiteit uit de ICD (en al veel eerder uit de Amerikaanse DSM). Nu wordt het tijd om nog intenser het uphill gevecht voor trans*zorg zonder voorafgaande psychologische keuring te gaan vechten.

Ook wordt steeds duidelijker dat wat de DSM nog "gender dysphoria" (genderdysforie) noemt, de ellende die trans* mensen kunnen hebben van een maatschappij die hen niet erkent als wie ze zijn, niet een absolute status is. Het is het product van maatschappelijke onderdrukking. Zo erkennen de Olson-Kennedy’s genderdysforie als die last en genderincongruentie geeft dan de discrepantie van verwachtingen omtrent gender aan. En zij zien “een grote overlap van symptomen van genderdysforie (die) heel vaak leiden tot diagnoses als ADHD, bipolaire stoornis, hoog functionerend autisme of trauma.”

DEpath

De DEpath meeting van activisten was op een charmanter en sjofeler plek dan het nabij de luchthaven gelegen Marriott Park Hotel. In een stadspark met een gekraakte oud-fabriek en een meertje hielden een veertigtal trans* personen en andere geïnteresseerden vier dagdelen kringgesprekken over hoe de trans*zorg in Italië is georganiseerd, hoe die werkt (belabberd), wat de (on)mogelijkheden zijn voor wijziging van genderregistratie en hoe goede transzorg in Italië georganiseerd kan worden.

De DEpath bijeenkomsten waren vooral nuttig voor de Italiaanse organisatoren, minder dan voorheen was er een duidelijke uitwisseling die verder leidt. Waar bijvoorbeeld de trans* beweging in de Balkan zich aan het emanciperen is, lijkt het erop dat in Italië trans* mensen nog hard aan het zoeken zijn hoe ze recente overwinningen kunnen omzetten in daadwerkelijke verandering. De aanwezigheid van internationale gasten van TPATH, TGEU en Principle 17 heeft ze hopelijk wat op weg geholpen. De volgende stappen zijn zich verder organiseren en prioriteiten vaststellen. Een dezer dagen verschijnt er een stuk van Noah Adams van TPATH op Transadvocate.com over zijn ervaring met DEpath. Zodra dit uit is, zullen we ernaar verwijzen.

Ondertussen blijven wij vechten voor afschaffing van de keuringspsycholoog in de trans*zrg in Nederland, middels druk uitoefenen op de relevante spelers hier te lande. Door onze vasthoudendheid is Transvisie ook omgegaan en pleit nu voor de zorgstandaarden voor afschaffing. Al hebben ook zij met forse tegenwinden te maken. De powers that be geloven heilig in de verbijzondering van trans*mensen die ze zelf creëren.

(If you're a human, don't change the following field)
Your first name.
(If you're a human, don't change the following field)
Your first name.
(If you're a human, don't change the following field)
Your first name.

Filtered HTML

  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Allowed HTML tags: <a> <em> <strong> <cite> <blockquote> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Lines and paragraphs break automatically.

Plain text

  • No HTML tags allowed.
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.